Pruderia co to znaczy? Definicja i pochodzenie słowa
Pruderia to zjawisko, które często budzi skojarzenia z przesadną, sztuczną skromnością, szczególnie w kontekście seksualności. Ale czym dokładnie jest pruderia i skąd wzięło się to słowo? Zagłębiając się w definicje, możemy zrozumieć, że pruderia to udawana, fałszywa wstydliwość, która nie wynika z autentycznego poczucia skromności, lecz często jest maską dla innych motywacji. Warto zaznaczyć, że może ona dotyczyć nie tylko sfery seksualnej, ale także innych obszarów życia, gdzie łamane są normy społeczne lub używane są używki.
Pruderia – definicje słownikowe i encyklopedyczne
Analizując dostępne źródła, napotykamy na konsekwentne definicje. Słownik języka polskiego PWN precyzuje pruderę jako ’przesadną i udawaną wstydliwość, zwłaszcza gorszenie się sprawami seksu’. Podobnie, Wielki słownik języka polskiego PAN podaje definicję: ’książk. nadmierna i fałszywa wstydliwość w sprawach związanych z seksem i fizjologią’. W słownikach krzyżówkowych 'pruderia’ bywa synonimem 'udawanej, fałszywej wstydliwości’. Max Scheler, analizując to zjawisko, określił pruderę jako formę wstydu pozbawioną uczucia, nieodpowiadającą rzeczywistej wstydliwości, co podkreśla jej sztuczny charakter. Synonimem pruderii jest również 'pruderyjność’, a także 'świętoszkowatość’ czy 'małostkowość’, co wskazuje na negatywne konotacje tego terminu.
Etymologia: od francuskiej 'honorowej kobiety’
Słowo „pruderia” ma swoje korzenie w języku francuskim. Etymologicznie pochodzi ono od francuskiego słowa ’pruderie’, które z kolei wywodzi się ze starofrancuskiego ’prodefemme’, oznaczającego 'honorową kobietę’. Ta geneza może wydawać się zaskakująca, biorąc pod uwagę współczesne znaczenie słowa, które często wiąże się z hipokryzją i udawaniem. Niemniej jednak, historycznie idea honorowej kobiety mogła być silnie związana z pewną formą powściągliwości i skromności, która z czasem uległa wypaczeniu i stała się symbolem sztuczności.
Osoba pruderyjna – jak się zachowuje?
Osoba pruderyjna charakteryzuje się specyficznym zachowaniem, które często jest próbą ukrycia pewnych aspektów swojej osobowości lub doświadczeń za fasadą nadmiernej skromności. Kluczowe jest zrozumienie, że taka postawa rzadko wynika z głęboko zakorzenionego poczucia wstydu, a częściej z zewnętrznych nacisków i obaw.
Przesadna i udawana wstydliwość – czym się objawia?
Przesadna i udawana wstydliwość objawia się na wiele sposobów. Osoba pruderyjna może unikać rozmów na tematy uważane za tabu, reagować z oburzeniem na treści, które dla innych są neutralne, a nawet okazywać zgorszenie w sytuacjach, które nie powinny budzić takiego oporu. Może to być widoczne w subtelnych gestach, mimice, czy też w sposobie formułowania wypowiedzi, które są celowo dwuznaczne lub unikają bezpośredniego nazywania rzeczy po imieniu. Często taka osoba będzie krytykować innych za zachowania, które sama potajemnie praktykuje.
Fałszywa skromność a obawa przed oceną społeczną
Jednym z głównych motorów napędowych pruderii jest obawa przed oceną społeczną, często wyrażana poprzez frazę ’co ludzie powiedzą’. Osoba pruderyjna może odczuwać silną presję, aby dostosować się do panujących norm i oczekiwań, nawet jeśli prywatnie ma inne przekonania lub doświadczenia. Ta fałszywa skromność jest mechanizmem obronnym, mającym na celu uniknięcie krytyki, ostracyzmu czy po prostu nieprzyjemnych konsekwencji społecznych. Wstydliwość staje się tu narzędziem do budowania pozytywnego wizerunku w oczach innych, nawet jeśli jest on daleki od rzeczywistości.
Pruderyjna osoba: ukryte praktyki i hipokryzja
Paradoksalnie, osoba pruderyjna często żyje w ukryciu, praktykując to, co publicznie potępia. Ta hipokryzja jest integralną częścią pruderii. Może to oznaczać prowadzenie podwójnego życia, gdzie prywatne zachowania drastycznie odbiegają od publicznego wizerunku. Artyści tacy jak Gustav Wied i D.H. Lawrence, którzy deklarowali walkę z pruderą, często poruszali w swoich dziełach tematykę seksualności w sposób, który był uznawany za kontrowersyjny i łamiący ówczesne normy. Ich twórczość stanowiła krytykę właśnie tej fasadowej moralności.
Pruderia a seksualność – kulturowe i historyczne uwarunkowania
Pruderia jest ściśle powiązana ze seksualnością, a jej przejawy są silnie uwarunkowane kulturowo i historycznie. W różnych epokach i społeczeństwach podejście do cielesności, intymności i seksualności kształtowało się inaczej, co wpływało na to, jak postrzegano i manifestowano pruderę.
Czy pruderia jest domeną kobiet? Podwójne standardy moralne
Często wskazuje się na większą skłonność kobiet do pruderii, co jest wynikiem historycznych uwarunkowań społecznych i podwójnych standardów moralnych. W patriarchalnych społeczeństwach kobieca seksualność była często ograniczana i kontrolowana w znacznie większym stopniu niż męska. Kobiety były wychowywane w przekonaniu, że powinny być skromne, powściągliwe i unikać tematów seksualnych, podczas gdy od mężczyzn oczekiwano innej postawy. Ten historyczny nacisk na kobiecą wstrzemięźliwość przyczynił się do utrwalenia stereotypu, że pruderia jest bardziej domeną kobiet, choć jest to zjawisko uniwersalne. W kontekście kulturowym, pruderia jest często powiązana z etyką seksualną o podłożu religijnym, jak w religiach starotestamentowych, które narzucały surowe normy dotyczące cielesności.
Jak dom i rodzice kształtują pruderię u dzieci?
Dom i rodzice odgrywają kluczową rolę w kształtowaniu postaw wobec seksualności i wstydliwości u dzieci, co może prowadzić do rozwoju pruderii. Unikanie rozmów o seksie, traktowanie go jako czegoś wstydliwego, brudnego lub „skażającego” może zaszczepić w dziecku poczucie, że tematy te są nieodpowiednie i powinny być ukrywane. Nadmierne poczucie odpowiedzialności ze strony rodziców za „ochronę” dziecka przed „złem” świata, w połączeniu z niewiedzą na temat seksualności, mogą przyczyniać się do rozwoju pruderii u dzieci. Dzieci, nie mając rzetelnej wiedzy, mogą internalizować negatywne przekazy i rozwijać niezdrowe postawy.
Słownictwo seksualne: medycyna, wulgaryzmy czy infantylne określenia?
Sposób, w jaki mówimy o seksie, jest silnie powiązany z pruderą. Często słownictwo seksualne w społeczeństwach o silnych tendencjach pruderyjnych jest ubogie i ograniczone do kilku kategorii. Mogą to być: terminy medyczne lub naukowe, które brzmią obco i są dalekie od intymności; wulgaryzmy, które wyrażają agresję lub pogardę; lub infantylne określenia, które trywializują i odbierają powagę aktowi seksualnemu. Brak naturalnego, otwartego i pozbawionego wstydu języka do opisywania cielesności i intymności jest silnym wskaźnikiem istnienia pruderii w danej kulturze lub jednostce.
Pruderia w relacjach i komunikacji
Pruderia ma znaczący wpływ na relacje międzyludzkie i sposób, w jaki komunikujemy się na intymne tematy. Wprowadza bariery, nieporozumienia i utrudnia budowanie głębokich, autentycznych więzi.
W związkach intymnych pary często tworzą własne ’szyfry’ do komunikowania potrzeb seksualnych, aby zachować intymność i uniknąć pruderii. Jest to zrozumiałe, ponieważ otwarta i bezpośrednia komunikacja na temat seksu może być dla wielu osób trudna, szczególnie jeśli dorastali w środowisku, gdzie takie rozmowy były tabu. Publiczne rozmowy o seksie, choć obecnie stają się coraz bardziej popularne i akceptowane, nie oznaczają, że każda osoba unikająca ich jest pruderyjna. Może to być po prostu kwestia indywidualnych preferencji dotyczących intymności i sposobu dzielenia się osobistymi doświadczeniami. Warto pamiętać, że pruderyjny sposób komunikacji może prowadzić do frustracji i niezaspokojenia potrzeb w związku, ponieważ partnerzy mogą nie być w stanie otwarcie mówić o swoich pragnieniach i fantazjach. Jest to forma ograniczenia w komunikacji, która utrudnia pełne zrozumienie i bliskość.
