Wczesne lata i edukacja Andrzeja Grabowskiego
Andrzej Grabowski przyszedł na świat 15 marca 1952 roku w Chrzanowie. Wychowywał się w Alwerni, gdzie spędził dzieciństwo wraz z dwoma starszymi braćmi – Mikołajem, który również został aktorem, oraz Wiktorem, inżynierem górnikiem. Jego rodzice, Łucja i Bolesław Grabowscy, pracowali na stanowiskach kierowniczych – matka w banku spółdzielczym, a ojciec w zakładach chemicznych. Już jako nastolatek przejawiał artystyczne zacięcie, będąc ministrantem i harcerzem. Po zdaniu matury w wieku 17 lat w liceum w Chrzanowie, początkowo nie dostał się do szkoły teatralnej i pracował w firmie Gazobudowa. W 1969 roku rozpoczął studia w Państwowej Wyższej Szkole Teatralnej w Krakowie, choć musiał powtarzać trzeci rok z powodu niezdanych dwóch przedmiotów.
Debiut teatralny i pierwsze role filmowe
Zanim Andrzej Grabowski stał się rozpoznawalną postacią w świecie filmu, zdobywał doświadczenie na deskach teatrów. Jeszcze w trakcie studiów zadebiutował na ekranie niewielką rolą w miniserialu Odejścia, powroty (1972). Po ukończeniu PWST w 1974 roku zaczął pracę w Tarnowskim Teatrze im. Ludwika Solskiego. Jednym z jego pierwszych znaczących sukcesów teatralnych była rola Belusa w spektaklu Przepraszam, czy tu biją?, za którą otrzymał nagrodę na Kaliskich Spotkaniach Teatralnych. W kolejnych latach grał w krakowskich teatrach, takich jak Teatr im. Juliusza Słowackiego czy Stary Teatr.
W latach 80. zaczął rozwijać swoją karierę kabaretową, występując w klubie „Feniks” w Krakowie. Nie ograniczał się jednak tylko do aktorstwa – w 1992 roku wyreżyserował swój pierwszy monodram Spowiedź chuligana.
Przełomowa rola w „Świecie według Kiepskich”
Prawdziwy przełom w karierze Andrzeja Grabowskiego nastąpił w 1999 roku, gdy wcielił się w postać Ferdynanda Kiepskiego w serialu Świat według Kiepskich. Ta rola przyniosła mu ogólnopolską sławę i uczyniła jednym z najbardziej rozpoznawalnych aktorów komediowych w Polsce. Serial, emitowany przez Polsat, stał się kultowym hitem, a Grabowski na stałe utożsamił się z postacią wiecznie narzekającego, ale uroczego mieszkańca blokowiska.
Równolegle z występami w serialu, rozwijał karierę filmową. Zagrał w wielu produkcjach, takich jak Dzień świra (2002), Kariera Nikosia Dyzmy (2002), czy Pitbull (2005). Jego wszechstronność aktorską doceniono także w dubbingu – użyczył głosu postaciom Bucka Gdaka w Kurczaku Małym (2005) czy Nathaniela w Zaczarowanej (2007).
Kariera muzyczna i udział w programach rozrywkowych
Choć najczęściej kojarzony z aktorstwem, Andrzej Grabowski odniósł także sukcesy w muzyce. W 2009 roku wydał swój debiutancki album Mam prawo… czasami… banalnie. Kolejne płyty, takie jak Cudne jest nudne (2013) czy Pechy i peszki (2019), ugruntowały jego pozycję jako artysty wszechstronnego. Jego piosenka Jestem jak motyl osiągnęła wysokie miejsca na listach przebojów, a sam aktor stał się rozpoznawalny także jako wokalista.
Od 2014 roku był jurorem w programie Dancing with the Stars. Taniec z gwiazdami, co przyniosło mu kolejną falę popularności. Występował także w innych produkcjach telewizyjnych, prowadząc programy takie jak Śpiewanie na wezwanie czy Stare dranie.
Życie prywatne i związki zawodowe
W życiu prywatnym Andrzej Grabowski doświadczył kilku znaczących zmian. W latach 1982–2008 był żonaty z aktorką Anną Tomaszewską, z którą ma dwie córki: Zuzannę i Katarzynę. W 2009 roku zawarł związek małżeński z charakteryzatorką Anitą Kruszewską, jednak para rozwiodła się w 2018 roku. Aktualnie jest w związku z aktorką Aldoną Grochal.
Prywatnie deklaruje się jako osoba wierząca, choć nie uczęszcza regularnie do kościoła. Jest również zaangażowany społecznie – wspierał kampanię wyborczą Bronisława Komorowskiego oraz występował w akcjach promujących kulturę i praworządność.
Najważniejsze role filmowe i serialowe
Oprócz kultowej roli Kiepskiego, Andrzej Grabowski stworzył wiele innych niezapomnianych kreacji. Wystąpił jako policjant „Gebels” w serialu Pitbull oraz w filmach Pitbull. Nowe porządki (2016) i Pitbull. Niebezpieczne kobiety (2016). Zagrał także wójta Traczyka w serialu Blondynka, ojca Żanety w Demonie (2015) oraz prezesa w Pokocie (2016).
W 2021 roku wcielił się w główną rolę w filmie Republika dzieci Jana Jakuba Kolskiego, a w 2024 roku zagrał w serialu Malanowski. Nowe rozdanie. Jego wszechstronność i charyzma sprawiły, że przez lata pozostaje jedną z najważniejszych postaci polskiej rozrywki.
Nagrody i wyróżnienia dla Andrzeja Grabowskiego
Za swoją działalność artystyczną Andrzej Grabowski otrzymał wiele nagród. W 2007 roku został odznaczony Medalem Zasłużony Kulturze Gloria Artis. Otrzymał również nagrodę na Kaliskich Spotkaniach Teatralnych i Opolskich Konfrontacjach Teatralnych. W 2019 roku na Międzynarodowym Festiwalu „Suspense Film Festival” w Kołobrzegu uhonorowano go tytułem „ikony polskiego kina”. Jest także honorowym obywatelem miasta Alwernia.
Choć większość widzów zna go jako Ferdka Kiepskiego, Andrzej Grabowski udowodnił, że potrafi zagrać zarówno komediowe, jak i dramatyczne role. Jego kariera to historia nieustannego rozwoju artystycznego, który wciąż przynosi nowe wyzwania i sukcesy.
